30 ويژگي انتقاد و مناظره به روايت محمود سريع‌القلم
30 ويژگي انتقاد و مناظره به روايت محمود سريع‌القلم
محمود سريع‌القلم - استاد دانشگاه شهيد بهشتي - طي يادداشتي، سي ويژگي انتقاد كردن و مناظره كردن را بيان كرد .
به گزارش ايسنا، اين يادداشت در سايت اين استاد دانشگاه منتشر شده است .
دكتر سريع‌القلم پيش از اين، سي ويژگي جامعه زنده، سي ويژگي سياستمدار، سي ويژگي شهروند مطلوب، سي ويژگي انسان عقلاني، سي ويژگي انسان مدني و سي ويژگي سياست خارجي كارآمد را تدوين كرده بود .
سي ويژگي انتقاد كردن و مناظره كردن به شرح زير است :
1.هدف از نقد و انتقاد، بهتر فهميدن و دقيق فهميدن يك موضوع است .
2. هدف از نقد و انتقاد، نزديك كردن يك فكر و نظريه به fact است .
3.اظهارنظر با نقد متفاوت است؛ اولي مخاطب خاصي ندارد اما دومي براي اصلاح فكر و سخن و عمل ديگري است .
4.منتقد تا مي‌تواند بايد در متن انتقادي خود، سوال‌ها و زواياي جديد طرح كند .
5.داشتن يك ديدگاه متفاوت، نقد نيست. مستندات و factها، مبناي نقد و انتقاد هستند .
6.نقد شفاهي از نظر مكتوب، بي‌اعتبار است .
7.منتقد بايد دقيق با نقطه و ويرگول از متن اصلي، نقل قول كند و بعد آن را براساس مستندات نقادي كند .
8.نقد به صورت مناظره توسط كساني معتبر است كه هر دو طرف در رابطه با موضوع مناظره، متون توليد و چاپ كرده باشند .
9.در مسائل فكري و علمي، مبناي نقد بر واقعيات، آمار و factها است. جايگاه تخيلات و توهمات در مدارهاي علمي نيست .
10.در جامعه‌اي نقد اعتبار پيدا مي‌كند كه افراد متخصص در حوزه تخصصي خود نقادي كنند .
11.اگر منتقد نكته‌اي را از متن مكتوب متوجه نمي‌شود، ابتدا سوال مي‌كند و بعد نقد مي‌كند .
12.پيش ذهنيت از نويسنده يك متن، نقد و انتقاد را مخدوش و بي‌اعتبار مي‌كند .
13.به ميزاني كه انتقادات كلي باشند از اعتبار آن‌ها كاسته مي‌شود. مبناي كار علمي و انتقادي در پرداختن به جزئيات است .
14.بالاترين سطح اعتبار يك فرد علمي و فكري، نوشته‌هاي اوست. سخنراني و ارائه شفاهي مطالب، پايين‌ترين سطح است .
15.منتقد بر نويسنده متن، القاب نمي‌گذارد .
16.كسي كه در يك موضوع تخصص نداشته و متون توليد و چاپ نكرده، به لحاظ علمي نمي‌تواند انتقاد كند .
17.منتقد، متن و سخن و فكر فرد را نقد مي‌كند و نه شخص او را .
18.كسي كه نقد علمي مي‌شود، وظيفه مدني دارد كه به انتقادات پاسخ دهد .
19. نقدي كه به آمار و مستندات تجربي و تاريخي اتكا داشته باشد، معتبرتر است .
20.منتقد در بيان و لحن، شخص احساسي و عصباني نيست. ادب و صداقت او مقدم بر انتقاداتش است .
21.منتقد و انتقاد شونده هر دو بايد در يك موضوع تخصص داشته باشند و متون توليد و چاپ كرده باشند .
22.نقاد از اين عبارات، فراوان استفاده مي‌كند: حدس مي‌زنم. تصور مي‌كنم. به نظرم مي‌آيد. شواهد اينگونه نشان مي‌دهد. آمار چنين تصديق مي‌كند .
23.نقد فكري و علمي بايد مكتوب و علني باشد اما نقد از رفتار حتما بايد به صورت خصوصي به افراد منتقل شود .
24.محل تحصيل، اساتيد و متون علمي منتقد بر كيفيت نقد او بسيار تأثيرگذار است .
25.انديشه‌ها سطح اعتبار دارند و به تدريج اصلاح مي‌شوند. مي‌توان با استدلال، مستندات و آمار، انديشه‌ها را تكامل بخشيد .
26.منتقد بايد مراقب باشد تا آنچه كه خودش دوست دارد بگويد را به حساب متن ديگري نگذارد و متن او را تحريف نكند .
27. استفاده از كميت‌ها، دقت و اعتبار نقد را افزايش مي‌دهد .
28. علمي‌ترين متن و علمي‌ترين نقد آن است كه نويسنده، تعاريف خود را از مفاهيم از يك طرف و مفروضات و استوانه‌هاي فكري را از طرف ديگر به طور دقيق مكتوب كند .
29.در نقادي و مناظره، مبناي استدلال پژوهش‌هاي علمي است .
30.استانداردگذاري براي نقد و مناظره، مسئوليت دانشگاه‌ها، متخصصان و انجمن‌هاي علمي است